Het bedrijf ‘Tuinsappen Lombarts Calville’ ligt in de vallei van de Bollaertbeek, tussen het historische Ieper en het pittoreske Kemmel. Luc Goossens en zijn vrouw Kris Vanderstichele telen er al een tiental jaar oude hoogstamrassen en persen er verschillende fruitsoorten. “Op die manier doen we de smaak, geur en aroma’s van grootmoeders appels herleven in onze sappen en cider”, vertelt Luc
Hoe bent u in dit vak terechtgekomen? “Ik heb jarenlang in de informaticasector gewerkt, tot ik opeens besefte dat ik niet meer gelukkig was in mijn job. In 1995 nam ik ontslag, kocht samen met mijn vrouw een oude hoeve en gaf mezelf 5 jaar de tijd om uit te zoeken wat ik met mijn leven wou doen. Ik wou meer buiten zijn en iets maatschappelijk relevant doen. In die tijd leerde ik Bart Dequidt van boomkwekerij De Linde kennen. Bart kweekt en verkoopt fruitbomen, waaronder heel wat oude appel- en perenrassen. Af en toe ging ik hem helpen en dat beviel me enorm. De combinatie van buiten werken en bezig zijn met een mooi gewas, was wat ik zocht.” “Vandaag hebben we zo’n 2.000 hoogstamfruitbomen in beheer en eigendom” En toen was u vertrokken? “Ik wou meer doen dan enkel fruit kweken. Ik wilde aan landschapsherstel doen en daarvoor zijn hoogstammen beter geschikt dan laagstammen. Alleen hebben hoogstammen veel meer plaats nodig, brengen ze veel minder op én duurt het 7 à 10 jaar vooraleer je een eerste goede oogst hebt. Ik kreeg van de provincie West-Vlaanderen een subsidie om oude hoogstamrassen te behouden in combinatie met de ontwikkeling van een lekker en gezond streekproduct. Ik overtuigde de provincie om in enkele provinciedomeinen hier in de buurt meerdere hoogstamboomgaarden aan te leggen. Intussen hebben we een twaalftal hectare in beheer en een paar hectare in eigendom, samen goed voor zo’n 2.000 hoogstamfruitbomen.” “Ook particulieren kunnen hun fruit bij ons laten persen. Het is een reden voor mensen om hun oude fruitbomen niet te rooien” Zeven tot tien jaar wachten op de eerste oogst, dat is wel erg lang? “Inderdaad, dat is een langetermijninvestering. Wij hebben die tijd overbrugd door een grote persmachine te kopen. Niet alleen collega-fruitkwekers kunnen bij ons hun fruit laten persen, ook particulieren met een fruitboom in de tuin kunnen de vruchten tot ‘tuinsap’ laten verwerken. In het begin was dat niet veel, maar stilaan zijn we uitgegroeid tot een soort verzamelpunt voor de regio waar iedereen zijn vruchten komt laten persen. Het mooie is dat mensen nu een reden hebben om hun oude fruitbomen niet te rooien of zelfs om nieuwe fruitbomen aan te planten.” “‘Over smaak valt niet te twisten’, zegt het spreekwoord, maar die oude rassen zijn echt verrassend lekker” Waarom verkiest u oude appelrassen om sap van te maken? “Omdat ik een uniek, biologisch appelsap wilde maken. De appelsappen die je vandaag in de winkel vindt worden meestal gemaakt met tweedekeuzeappelen en vaak van Jonagold of Elstar. Oude fruitrassen lenen zich beter voor biologische teelt en verschillen veel meer qua smaak. ‘Over smaak valt niet te twisten’, zegt het spreekwoord, maar die oude rassen zijn echt verrassend lekker. Bovendien wil ik voorkomen dat hoogstamappelbomen zouden verdwijnen. Volgens de huidige economische normen brengen ze immers te weinig op in vergelijking met de laagstammen.” Hebben jullie enkel appelbomen? “Nee zeker niet. We hebben zo’ 30 oude appelrassen en daarnaast kweeperen, frambozen, kruisbessen, bramen en zwarte bessen. Die gebruiken we om door de sappen heen te mengen. We gebruiken zoveel mogelijk zelfgeteelde vruchten. Wat we zelf niet of onvoldoende kunnen kweken, kopen we aan bij bioboeren uit de buurt of, als het echt niet anders kan, bij grotere biodistributiekanalen.” Hoeveel liter sap produceren jullie jaarlijks? “Dat verschilt van jaar tot jaar. Aangezien we afhankelijk zijn van wat de natuur ons geeft, kunnen we nooit garanderen dat we het hele jaar door onze 12 sappen kunnen aanbieden. Het is ondertussen wel zo dat de meeste en zeker de meest courante sappen altijd voorradig zijn.” “We kiezen er bewust voor om met echt fruit te werken en niet met concentraten, om noch kleur noch smaakstoffen aan ons sap toe te voegen. Daardoor kan de smaak van de verschillende persingen lichtjes variëren. De gebruikte variëteiten van de verschillende fruitsoorten en de klimatologische omstandigheden tijdens het groeiseizoen spelen daar een belangrijke rol in.” Hoe belangrijk zijn die klimatologische omstandigheden voor jullie oogst? “Wij zijn voor een groot deel afhankelijk van de natuur. 2017 was bijvoorbeeld een rampzalig jaar. Niet alleen voor de hele regio, maar ook voor de ons omringende landen. Een stevige nachtvorst op 20 april bevroor toen zowat 80 procent van de prille appel- en kweepeerbloesems waardoor er amper vruchten waren. Door de uitzonderlijk droge zomer die erop volgde, konden de weinige vruchten zich niet ten volle ontwikkelen en kenden we een volledige misoogst. Anderzijds, in een topjaar hebben niet alleen wij veel fruit maar heeft iedereen veel fruit. Dan draait onze pers flink wat overuren gedurende een aantal weken. De vraag naar onze sappen en cider stijgt gestaag. We proberen de prijs zo stabiel mogelijk te houden maar dat lukt niet altijd. Vorig jaar waren we genoodzaakt onze prijzen aan te passen omwille van de zeer slechte oogst. Wie koopt jullie sappen en cider? “Ons eigen sap verkopen we in het hogere segment van de markt: aan restaurants die voor kwaliteit kiezen en aan de consument die een topproduct zoekt en daarvoor wil betalen. Onze producten zijn ook verkrijgbaar in biologische winkels.” “Dat is het mooie aan sappen en cider: het maakt niet uit of er een plekje op de appel zit, of hij groot of klein is… de pers vindt het allemaal prima en maakt er heerlijk sap van!” Wat gebeurt er met afgekeurde producten? “We hebben eigenlijk geen afgekeurde producten. Dat is het mooie aan sappen en cider: het maakt niet uit of er een plekje op de appel zit, of hij groot of klein is… de pers vindt het allemaal prima en maakt er heerlijk sap van! De appels die op de grond vallen, laten we liggen. Dat is voedsel voor allerlei dieren en organismen die in de boomgaard leven.” En wat gebeurt er met het afval uit het productieproces? “Het enige productieafval dat we hebben zijn de schillen, pitjes, steeltjes en de pulpresten van het persen. Aangezien dat 100 procent natuurlijk afval is, kunnen we dat verkopen aan een producent van organische meststoffen. Door fermentatie maakt die er een biologische bodemverbeteraar van, bokashi genaamd.” Hoe ziet u de toekomst voor de sector? “Ik denk dat ons product altijd waarde zal blijven houden, maar dat het een nicheproduct zal blijven. Een product voor mensen die net wat anders willen, die kwaliteit willen. Wie weet wat de toekomst zal brengen? Wie weet wat er na mij zal gebeuren? Bart Dequidt zoekt op dit moment opvolging voor zijn bomenkwekerij en dat blijkt erg lastig te zijn. Hopelijk vindt hij iemand! Anders gaan zijn unieke bomen en kennis verloren.” “Het is belangrijk om kennis te delen zodat onze ambacht blijft leven” Hoe bereidt u zich voor op de toekomst? “Ik wil mijn bedrijf voortzetten zoals het vandaag loopt. En ik wil het nog wat uitbreiden door mijn appels ook los te verkopen. Het zou mooi zijn om die oude soorten aan mensen te laten proeven. Ik sta ook open om beginnende producenten en mensen die een tuin aanleggen te adviseren. Het is belangrijk om kennis te delen zodat onze ambacht blijft leven.”